تعیین سهم رخساره های ژئومرفولوژی در تولید رسوبات بادی با بهره‏گیری از روش ردیابی رسوبات (بررسی موردی: تپه های ماسه ای اشگذر)

کاربرد روش منشأیابی با ردیاب ها به عنوان روشی نوین و کارا برای تعیین منابع رسوب به اثبات رسیده است. در این روش ویژگی‎های فیزیکی، ژئوشیمیایی و بیوژنیک رسوب برای تعیین منابع رسوب و اهمیت آنها استفاده می شود. هدف از این پژوهش تعیین سهم رخساره های مختلف با بهره گیری از مدل های ترکیبی در تولید رسوب تپه های ماسه ای ارگ اشکذر است. بدین منظور 65 نمونه سطحی از 6 رخساره منطقه برداشت و 8 نمونه از تپه های ماسه ای برداشت شد و بخش کمتر از 5/62 میکرون به عنوان هدف آزمایش قرار گرفت. ردیاب‏های مورد استفاده عبارتند از عناصر ژئوشیمیایی (عناصر نادر خاکی (ree)، عناصر کمیاب و اصلی توسط دستگاه icp-aes) که به روش اندازه گیری شد و برای اندازه گیری ایزوتوپ های استرانسیوم (87sr و 86sr) و نئودیمیوم (143nd و 144nd) از دستگاه icp-ms استفاده شد و سپس شاخص های عناصر نادر خاکی محاسبه شد. عناصر، شاخص های ree و ایزوتوپ ها به عنوان ردیاب مورد استفاده قرار گرفتند. سپس با استفاده از روش های آماری همچون آزمون تجزیه واریانس یک طرفه، کروسکال والیس و تحلیل تشخیص، انتخاب اولیه و ترکیب بهینه از ردیاب ها انجام شد و در پایانبا بهره‏گیری از مدل های ترکیبی سهم رخساره های مختلف در تولید رسوب تعیین شد. طبق نتایج، ترکیبی از عناصر روبیدیوم (rb)، سریوم (ce) و استرانسیوم (sr) به عنوان ترکیب بهینه بدست آمد و این سه ردیاب به عنوان ورودی مدل در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از مدل های ترکیبی نشان داد که سهم رخساره های دشت ریگی ریزدانه + بستر خشکرود، مخروط افکنه + بستر خشکرود، کلوتک، اراضی کشاورزی، تپه های مارن نئوژن و شوره زارها به ترتیب برابر 27، 7/22، 4/24، 26/13، 4/6 و 24/6 درصد می باشد. کارایی مدل برابر 99/ بدست آمد که این نشان دهنده صحت و کارایی مناسب مدل می باشد.